فاشیسم «Fascism» نام نهضت یا حرکتى است که نخستین بار به وسیله موسولینى،دیکتاتور ایتالیا،در سال‏هاى 1922 تا 1943 در آن کشور به وجود آمد و جریان‏ هاى مشابهى مانند«نازیسم در آلمان و فالانژیسم در اسپانیا»به دنبال آن در همین خط سیر فکرى شکل گرفت. فاشیسم از کلمه «Fasces» گرفته شده و آن علامتى است به شکل تبر که بر روى پرچم ‏هاى فرمانروایان قدیم رومى نقش می بست و نماد قدرت آن ها بود.فاشیسم پیش از این که یک فلسفه یا ایدئولوژى سیاسى باشد؛یک روش حکومت است که بر سه اصل«حکومت فردى قدرت»،«حاکمیت دولت» و «ناسیونالیسم افراطى» استوار است.در حکومت‏ هاى فاشیستى،فردى که در رأس حکومت قرار مى‏ گیرد،ما فوق قانون است.در این حکومت‏ ها سازمان دولت،با تکیه بر قدرت نظامى و گروه‏ هاى فشار سیاسى و وسایل تبلیغاتى که در اختیار دولت است آزادى‏ هاى فردى را محدود مى‏ سازد و هرگونه حرکت مخالفى را سرکوب مى ‏کند.
«1» ویژگى‏هاى فاشیسم عبارت است از:
1:عدم اعتماد به عقل؛
2:انکار اصل اساسى مساوات بشرى؛
3:نظام رفتارى مبتنى بر دروغ و خشونت.
4:سیستم تک حزبى و حکومت عده‏اى نخبه و قدرت نامحدود.
5:نژادپرستى و ناسیونالیسم افراطى؛
6:ضدیت با حقوق و نظام بین المللى.
7:تقدیس رهبر تا حد ممکن؛
8:مخالفت با دموکراسى، لیبرالیسم و سوسیالیسم؛
9:اعتقاد شدید به قهرمان پرستى (هیروئیسم) و رزم‏ جویى (میلیتاریسم)«2»
در مقایسه حاکمیت اسلامى با فاشیسم،شاید از این جهت که فاشیسم هم قائل به تقدس رهبرى و مردمى بودن رهبر است،شباهتى به نظر آید.اما آن چه شالوده فاشیسم بوده و در ویژگى‏ هاى فوق تبلور یافته است،هرگز در نظام اسلامى راه ندارد؛چرا که مبناى تقدس به تنهایى مشابهت را نمى‏ رساند.به علاوه ولى فقیه همیشه در چارچوب قوانین و مقررات اسلامى و مصلحت جامعه اسلامى،عمل مى‏ کند و هیچ گونه نظرات شخصى ناشى از جاه‏طلبى،احساس غرور و قدرت و... در او راه ندارد.
در حکومت اسلامى، یکى از منابع استنباط احکام اسلامى«عقل» است.از طرف دیگر همه مردم،حتى ولى فقیه، به صورت مساوى در برابر قانون مسؤول ‏اند و هیچ قوم و ملتى بر سایر اقوام،امتیاز و برترى ندارد و تنها ملاک امتیاز«تقوا» است.اخلاق و رعایت اصول انسانى و ارزش‏ هاى الهى،جایگاه ویژه‏ اى در برخورد با سایر ملت‏ ها و حتى طبیعت دارد.بنا بر توضیحات داده شده مشخص مى‏ شود که اطلاق اصطلاح «فاشیسم»به حکومت دینى،نوعى شارلاتانیسم تبلیغاتى دشمنان نظام اسلامى در جهت خراب جلوه ‏دادن چهره حکومت دینى است.این امر به نوبه خود نشان‏ دهنده شکست آنان در مقابله تئوریکى،و اندیشه‏ اى و شکست در صحنه ‏هاى عملى است.
آدرس مطالب:
1:ر.ک: طلوعى، محمود، فرهنگ جامع سیاسى، ص 625؛ آشورى، داریوش، دانشنامه سیاسى، ص 234.
2:ر.ک: قاضى زاده، کاظم، اندیشه‏هاى فقهى سیاسى امام خمینى، ص 145.